IV: Pau de toxo declara a guerra
Por se houbese dúbida sobre a inspiración deste colaborador nas cuartillas de Castelao, nos seus próximos artigos as xostregadas van xa directamente contra os firmós. No mes de xuño publica un novo texto cun título que demostra inequivocamente o que acabamos de indicar: Guerr’ ós firmós:
Guerr’ os firmós
Non sempr’ habemos dar funguirazos contros caciques nin deixar qu’ o seu lombo sirva d’ ingre pra recoller todol’ os que calquera zurringal se ll’ antoxe zorregarlle, anque de sobra sabemos que merecen tantas cada día com’ herbas miran pro ceyo e gotas caen do nubrado cando chove. Os chalás máis expertos e que mellor saben escoller e rexistrar unha burra, un cabalo, ou unha mula, miran, primeiro qué nada, si se deixa montar, se dá ben os pés yas maos de diante, que non sea guerfo nin picón, yanque non vexa muito, como sacud’ as cexas, sírvelle, porque vale pr’ engañar a calquera; pro sobre todal’ as cousas que ramaleen ben, parecéndos’ en todas estas cousas, os caciques cando en tempo d’ aleuciós busca’ nos concexales que lles han de servir de capa pra roubar’ os probes labregos. Cada concexal buscado pol-o cacique pra que lle sirva de firmón representa unha burra e gard’ a misma semellanza da que compr’ o chalán na feira, porque mira se ten as mismas nobres condiciós, que xa dixen no primeiro; tales como deixarse montar, ou asoballar, qu’ é o mismo; que dia ben os pés pra servir en cantas cousas lle mande o cacique; que non ten’ as maos enquedas, pra firmar tod’ los repartos e barbaridades que se ll’ antoxe facer o seu amo e xefes. Cantos d’ este xeito escollidos chegan á verse feitos e dereitos concexales, de seguro pensan que s’ acordaron d’ eles, que valían mellor que ninguén pró uficio, (y eu tame’ no pensarí’ así, se nos conocera tan ben) y-en parte teñen razón , porque s’ eles non foran non había caciques, nin quen roubas’ e comes’ a conta do probe, nin fixese falcatruas no reparto dos consumos, no xuzgad’ e no Auntamento, y en cantos sitios sean donde poidan chegar a moura mau do cacique. Os concexales d’ este xeito nombrados son verdadeiros burros apaellados y-enxaquemados, que ramalean mellor c’ os dos catro pés, e sírvinll’ o cacique de machos de reata, de testigos pr’ as falsedades, de mozos de corda, de porta-palios, de cubre faltas e tapa sobras, de verdugos pr’ aforcar’ os labregos e traballadores de tod’ a cras, de verdadeiros esbirros, capaces de colgar d’ un carballo a seu pai, a sua nai, a seus hirmaos y-a tod’ o pueblo, con tal de sirvir’ o cacique e qu’ este lle siga pasand’a mao pol’ o lombo e chamándoll’ amigo. Se n’ houbera firmós non había caciques, sendo esta verdadeira causa de qu’ estes teñan vida e sigan escravizand’ o traballador que non se cuida de buscar na unión a forza que lle fai falta pra defenderse y-aprender o que lle convén. Pra qu’ os labregos e traballadores de tod’ a cras se vexan libres de tal praga hay qu’ acabar co firmón, por cantos xeitos ou medios poida, recurrindo, se fai falta o intelixente e razoable [...]
PAO DE TOXO
Ningún comentario:
Publicar un comentario