Sei que teño o blog cheo de trapalladas. Debería facer limpeza, pero cústame quitar cousas do medio. Escolle ti o que che pareza e non fagas caso do resto.

25.10.11

Moverse para a foto


I
Toca foto de grupo. Xúntanse os individuos e, coma quen non quere a cousa, antes de que o fotógrafo dispare, sempre hai alguén que se move buscando un lugar máis axeitado. Faino o de altura normal, que non quere parecer un pitufo a carón de quen pasa de dous metros. Faino o que vai vestido correctamente, pero non con excelencia, que non quere aparecer na foto a carón da raíña do glamour. O referente tamén fala de nós, sen querer.

II
Celebrouse esta fin de semana en Santiago o congreso As linguas e culturas do camiño deSantiago de Compostela: presente e futuro. Falaron, entre outros, representantes do aragonés, do bretón, do éuscaro de Navarra, do occitano, … e contáronnos as súas cativezas, pero tamén os seus soños.

Eu ben sei que esas linguas "miran para nós con esperanza", en palabras de Ferro Ruibal. Miran para nós con esperanza, e se cadra con envexa, esas linguas e moitas outras que malviven polo mundo adiante, pero iso non quere dicir que debamos sentarnos a agardar por elas á sombra dun castiñeiro nunha volta do camiño, vendo como caen os ourizos e pasan os peregrinos, e moito menos dar volta e desandar o andado para que nos pillen antes.

De entrada, toda actividade cultural é boa e vaia a miña simpatía e a miña solidariedade para os que disertaron sobre o aragonés, o occitano, o bretón, … e explicaron como, moi a modo, van tratando de abrir camiño no medio das dificultades, pero un non deixa de ter a sensación de que alguén buscou a foto a carón dos máis pequenos para agachar as súas cativezas, que van a máis.

18.10.11

Quique de Roxíos


Houbo un tempo no que rexurdiu a esperanza para o galego no occidente de Asturias.  Remataba a década dos 80 e, baixo as siglas da MDGA, un grupo de persoas botaban a andar un proxecto ilusionante que protagonizou os impulsos culturais na zona durante uns cantos anos. 


Un daqueles mozos comprometidos foi Quique de Roxíos. Uns anos despois, a MDGA publicoulle Debaxo de sapis, nabis, un libriño de relatos breves no cal, coma nos contos tradicionais, atopamos xente labrega, animais que falan, ...sabor da Terra. O mundo que Quique recrea aínda nas súas ensoñacións, desde lonxe, a onde o destino parece que manda sempre ós que máis falta fan á beira. 

Semente impagable que o autor pon desde hai uns meses en pdf. á nosa disposición. Non digo máis. Remítome ás súas palabras e recomendo a frescura daquelas historias. 

8.10.11

Pontes íntimas

Volvín a Xuan Bello. Eu non sei que ten ese tinetense que fai que prenda nos seus textos como me sucede con poucos outros. Souben por un dos relatos do seu interese polas pontes antigas, as ponte íntimas: a  ponte de Bustavil, en Paniceiros, onde pillaba troitas á man como eu as teño pillado no regueiro que baixa de Refoxos, sempre co medo a que de debaixo da pedra saíse un sapo en vez dun peixe. A ponte sobre o Miño, dacabalo desa raia de mentira. A ponte de Brooklyn, feita en parte por galegos,  desde a que un día eu mirei no ceo de Manhatan o espazo baleiro ocupado pouco antes polas twin tours. A mesma ponte de Brooklyn que cantou Seoane:
Necesitábanse para traballar homes rexos
na  ponte de Brooklyn. Con unha soldada
de sete dólares por dúas horas de carrexos
de entullos. (…)
Volvín a Xuan Bello e coas súas pontes lémbrome das miñas pontes íntimas: a ponte da Veiga, que crucei a diario na miña infancia e que tan enorme me parecía; a ponte de Galán, onde un día nos caeu un cabalo ó río; a ponte dos Santos que vexo a cada momento desde a miña casa, e, por suposto, Pontevedra sempre na memoria. Alí cadrei con Rafa, compañeiro apátrida que nos falaba tamén da súa teima por visitar pontes, co seu acento salmantino: 
En Salamanca me dicen que tengo acento gallego y aquí me decís que tengo acento de Salamanca!
Con el véñenme á memoria outras xentes e feitos diluídos na lontananza: David, aquel lector de inglés algo bohemio que o primeiro día nos preguntou onde podía aprender a bailar flamenco, que o segundo día me obrigou a que lle falase sempre en galego e que despois desapareceu sen despedirse e acabou cantando rancheiras no Retiro. Rosa, que viña do Seixo e entraba correndo pola porta da aula dicindo “Cheghín tarde porque non mirín pasar o autobús”. Aimée, agora tamén pola beiramar do norte, que acababa de chegar de Francia e quixo aprender galego. Juan, o camareiro madrileño que dicía “El bacalado ya está preparao”. María, casada agora os venres co señor Palmírez, que me proporcionou unha copia do dicionario de Valladares.  Carlos, que era todo ilusión e ilusión e envexable ilusión. Luís Názara, o líder, que nos describía o paraíso que era a ría de Pontevedra na súa Estribela natal antes de que chantaran a celulosa. Catuxa, a lideresa, que sabía tanto coma min e disimulaba xenerosamente. Súa irmá, máis calada. E Amaya, que enchía de luz coa súa alegría unha aula que máis ben parecía un trasteiro.

Leo a Xuan Bello e lembro aquela noite enteira en Ponteareas con Tania ó cabaliño; aquela tarde en Soutomaior, cando estrebillamos na ponte levadiza e nos fomos do castelo trinta segundos antes de que nos botasen a pedradas...

Leo a Xuan Bello e un relato seu sobre as pontes que garda na memoria convértese en ponte que une máis de vinte anos da miña vida.

E aínda haberá quen diga que a literatura non serve para nada...

2.10.11

Patas arriba


I
Vai andando o mes de outono e levo uns días vivindo na praia, coma quen di. Non lembro en todo o verán ningún día no que gozase tanto coma hoxe coa temperatura exterior e coa da auga. A min paréceme que tanta anormalidade non pode ser posible e xa empezo a pensar que todo se debe a un erro de imprenta: seguro que un tipo se equivocou ó imprimir os almanaques e que hoxe é 2 de agosto.

Sexa como sexa, isto moi normal non é, pero moito gusta.

II
Pola mañá, nunha terraza, cunha calor que caían os paxaros, daba eu conta dun café con xeo e  prestaba atención a unha conversa na mesa do lado: 
-Lea, é moi importante para este bar que ti non rompas o cinseiro co que estás xogando.
Lea era unha nena feitiña, dunha idade que non acerto a concretar, pero que case cabía de pé debaixo da mesa en torno á cal súa nai e dous adultos máis charlaban amigablemente. Non os coñezo de nada. A conversa tiña lugar toda ela en castelán, aínda que por dúas ou tres veces usaron, intercalado, algún léxico asturiano.

Pero cada vez que a nai se dirixiu a Lea, fíxoo sempre en exquisito galego. O certo é que me sorprendeu un pouco a elaboración do enunciado para dicirlle á nena que tivese coidado para non romper o cinseiro ou para explicarlle que un señor se alporizara porque un coche non se detivera no paso de peóns cando el estaba cruzando, pero tamén me sorprendeu que fose unha nena a que dese pé a que o galego se oíse naquela mesa de vez en cando.

Sorprendeume porque –tristemente- moi habitual non é, pero moito gusta