Naipe de sangue

De pequeno traguei ducias de noveliñas de Marcial Lafuente Estefanía e penso que aprendín delas moitas cousas boas. Aprendín, por exemplo, que ás veces non é mala cousa darlle unhas pedradas, sen mancar moito, a quen as merece. Clint Eastwood faino de vez en cando e non lle vai tan mal.

Perdinlle a pista a estas novelas cando fun medrando e deixei de velas á venda, pero aínda non hai moitos anos que merquei de novo unha en Mérida, ó dar con ela nun kiosco.

Con ese espírito positivo e libre, lin con devezo hai anos Por unha presa de machacantes, de Isidro Novo, e lembro aquel momento xenial no que un personaxe lle di a outro algo así como "Ou me contas todo o que sabes ou che poño un disco enteiro de Ana Kiro". A ver quen se resiste.

Por iso me alegra moito que se empece a facer cine do oeste en Galicia. A este paso aínda imos acabar sendo un país normal.

Máis nada, que vou dar unha voltiña pola serra do Galiñeiro, a ver se queda un cabalo libre.

A boca pobre. O país pobre

(...)
Xuntámonos todos no interior da escola, unha cabana pequena e fea na que a chuvia baixaba polas paredes e todo estaba amolecido e húmido. Sentamos nos bancos sen que ninguén dixese nin pío por temor ó mestre. Os seus ollos malévolos pasaron sobrevoando por toda a clase ata que se pousaron en min e así permaneceron fixos. Por todos os santos! Non me gustou nada sentir a súa mirada, aqueles ollos esculcándome. Despois sinaloume cun dedo longo e amarelado, e dixo:
- Pwat is yer nam?

Eu non daba entendido ese xeito de falar seu nin ningún dos que se usan no estranxeiro, pois o gaélico era o meu único medio de expresión e a miña defensa contra as dificultades da vida. Só souben quedar mirándoo fixamente, mudo de medo. Entón vin que lle viña un grave ataque de cólera que medraba e medraba coma se fose unha nube cargada de auga.

(...)
- Pois mira –dixo- ¿non comprendes que son os gaélicos os que ocupan esta parte do país e non poden escapar ó seu destino? Sempre se dixo e escribiu que a todos os pobres nenos gaélicos se lles pega o primeiro día de colexio porque non entenden o inglés nin as formas estranxeiras dos seus nomes, e que ninguén os respecta por seren gaélicos ata a medula. Non hai outra actividade no colexio ese día que os castigos cargados de vinganza e sempre a mesma parvada de Jams O’Donnell. Ai de min, non creo que nunca cheguen a acadar os gaélicos unha boa situación, senón penalidades sen fin.

(...)
- Vállame Deus -dixo-, souben que o goberno británico vai facer un gran labor polo ben dos pobres deste lugar –esteamos todos sans e salvos nesta casa!-, e dise que pagará dúas libras ó ano por cada neno noso que fale a lingua inglesa en vez deste gaélico de ladróns. Queren que abandonemos o gaélico, loados sexan sempiternally! Non creo que cheguen a alcanzar os irlandeses unha boa situación mentres lles sexa natural habitar casas pequenas nun recanto do val, moverse entre suxa borralla, pescar de cote na continua tormenta, relatar historias de noite sobre as penalidades e penurias dos gaélicos en doces palabras gaélicas...

- Ai de min! –exclamou miña nai-, que non teño máis ca un fillo, ese caso perdido que está aí co cu pegado ó chan.

- Entón –dixo o Vello-, debes ter máis ou quedarás sen paga.
(...)
- Vállame Deus –dixo-, antes de que rompa o día seremos familia numerosa, e gañaremos dúas libras por cabeza.

- Ocorren cousas sorprendentes no mundo –dixo miña nai- pero non espero nada semellante e nunca oín que se poida formar familia numerosa nunha noite.

- Non esquezas –contestou o Vello- que está Sorcha.

- Sorcha! Que cousas dis! –dixo miña nai abraiada. Eu saltei de sorpresa o oír o nome da porca.

- Pois si, ela e non outra –dixo el-. Sorcha xa ten un montón de fillos, e todos eles cunha voz do máis potente aínda que o seu dialecto nos resulte incomprensible. Quen de nós pode asegurar que non é en inglés como conversan entre si? Xa se sabe que os nenos e os ranchiños teñen todos os mesmos costumes, e ten en conta o extraordinario parecido que hai entre a pel duns e a dos outros.

- Iso está ben pensado –dixo miña nai- pero será preciso facerlles un traxe antes de que chegue o inspector para examinalos.

- Será absolutamente necesario –repuxo o Vello.

Flann O’Brien: A boca pobre

Seica xa hai quen anda buscando porcos. Cos traxes non hai problema, que os regalan.

Produtos galegos de confianza

Como as cousas andan tortas, sobre todo para os produtores de leite, agora ninguén se corta á hora de reclamar que consumamos produtos nosos, sempre que se poida, e non importados. A idea vale ata para os Citroen, que se dan moi ben á beira do Lagares; non coma os Audi, que os hai que traer de fóra porque o clima de aquí non lles presta.

Suponse que así amañamos un pouco os petos da xente e, de paso, consumimos produtos de confianza. Hai quen argalla outras ideas co gallo de buscar a confianza do cliente: disque a nova moda entre os restaurantes galegos é ter unha hortiña detrás do negocio, onde poder cultivar os seus propios produtos, de xeito que lles poidan ofrecer ós clientes a comida que eles mesmos obteñen.

A min paréceme ben, pero tamén hai quen se pasa. Con isto da confianza no produto, hai restaurantes nos que che veñen amosar á mesa o rodaballo ou o lumbrigante que vas comer pouco despois. Que pretenden? Que botes unha parrafada co bicho, que te fagas amigo del e que despois lle metas o dente a traición?

Houbo un tempo no que a min se me pasaba pola cabeza montar na sala da casa un acuario para o marisco, coma os que hai nos restaurantes. Pero deixei a idea precisamente porque tiña medo de encariñarme cos centolos e despois non ser capaz de metelos ó pucheiro sen remorsos, nin sequera botándolles loureiro para anestesialos.

Para confianza no produto, e xa que a cousa vai de hortas, nada coma o que se contaba da muller de Belisario do Burgo, con moita sona pola richada que facía e tamén polo seu mal xenio.

Disque unha vez chegaron uns clientes para cear e un deles preguntoulle se lles facía unha ensalada.

- Fago, pero ti vas buscar a leituga á horta, que eu xa puxen as zapatillas e non penso mollar os pés no orballo pola vosa ensalada. E sacúdelle ben a terra e as lermes, non mas vaias traer para dentro.

El foi e ela fixo a ensalada. Cuestión de confianza.

Se cadra, etiquetar os produtos en galego tamén daba confianza, pero iso igual parece cousa de radicais.

NOTA:

Lermes: lesmas, limachas. Os que somos de onde somos, ás veces falamos con rotacismo.

A Igrexa e o galego

No mosteiro de San Rosendo de Celanova saquei onte esta foto.

Non é que me preocupen a min especialmente os asuntos da Igrexa, pero sempre é bo ver que usa o galego, sobre todo se ese compromiso se manifesta colgado nos mesmos muros onde estaba encerrado Celso Emilio cando pensou aquelo de

O teito é de pedra.
De pedra son os muros
i as tebras.
(...)

I eu, morrendo
nesta longa noite
de pedra.

É de supoñer que tamén a misa que se anuncia sexa en galego. Non o sei.

Falar galego é noticia - III

GEMMA FABEIRO

FOTO: V. Mejuto

Teño abandonada desde hai tempo esta sección, aínda que gardo material para engordala (a sección, non a modelo), e tirando de arquivo, lembro hoxe unha noticia de setembro de 2006 (Voz de Galicia) na que se daba conta dunha modelo galega que rexeitaran na pasarela Cibeles por fraca.

De paso que nos informa deste feito, o redactor lémbranos que "Gemma Fabeiro vive en Madrid desde hace dos años y medio, en un piso que comparte con una azafata, también de origen gallego, con la que asegura que siempre habla en el idioma de la tierra".

É incrible: unha galega que fala galego, aínda en Madrid e sendo modelo!

Eu non sei como llo permiten..., se é que aínda llo permiten, tres anos despois e coa que está caendo. Aínda nolo ha de impoñer a todos!