Neve

Anda a neve na miña terra.

As imaxes tráenme á memoria textos fermosos de Julio Llamazares e de Fole, pero sobre todo tráenme infancia, xa lonxe.

Tráenme dedos aterecidos, tráenme un autobús escolar patinando na cuneta e nenos empuxando –hoxe máis de un iría preso por iso mesmo-, tráenme días sen escola á beira do lume, a carón da gramalleira, onde unha cañota arde día e noite, e fume nos ollos e fume tamén saíndo por entre as tellas. Pólas no souto rebozadas, palleiros con pucha branca, vacas na corte, zoquiños, pisadas do lobo nos camiños, o Candán branco na distancia moitos días máis . Algún que outro boneco –non moitos- e bólas que ían medrando a cada volta e que botaban semanas ata derreterse por completo.

Días de lonxe que sei cheos de miserias pero que hoxe boto de menos, aquí, na terra do vento e a néboa.

Figueiras

Como neno rural que fun, sei ben o traidoras que son as figueiras: agatuña un por elas arriba e cando tal... cras!, esgaza a póla de súpeto e alá vai un, batendo de pau en pau ata quedar espatallado no chan co corpo cheo de mazaduras. Entón a figueira mira a desfeeta desde arriba e guíndalle ó case-cadáver un par de figos na cabeza, ben maduros, para que esboufen e escorran pola cara abaixo, completando así o poema. E despois ri a cachón ela e o cento de estorniños que aparecen axiña saídos de non se sabe onde.

Si, nunca me foron amigables as figueiras. Pero ultimamente parece que me mandan recados para gañaren indulxencias:

Non hai nin un mes contábame John Rutherford que tivo que deixar o interior do caseto onde traducía ó inglés o Quixote, en Vilaselán, e asentarse debaixo dunha figueira para que aflorasen as palabras que se lle negaban. E saíu así a que seica é a mellor versión en inglés que se fixo da obra de Cervantes.

Hoxe é Saramago no EPS quen me di que aprendeu a contar historias escoitando de neno a seu avó deitado debaixo dunha figueira, alá en Azinhaga.

Como apareza un terceiro recado, aínda hei ter que reconsiderar a miña imposible relación coas figueiras.

enREDEmonos con Fermín Penzol

Fermín Penzol tivo claro por qué merecía a pena loitar, e a súa semente xermola aínda hoxe.

Quique de Roxíos é un poeta de palabras contadas, que son tesouros, e de finísimas imaxes. Detrás de cada palabra e de cada imaxe hai unha historia que merece a pena revivir:

Magosto nos teixois: festa e letras. Cultura viva.

Palabras do outono

Espiga reina

Outono era na miña nenez palabra máis referida ó mes de outubro cá a estación, e chamabámoslle outonizo á herbiña tenra que ía saíndo nas leiras despois da seca do verán. Hoxe xa non. Hoxe vexo pasar o outono e véñenme á cabeza as palabras que se van con el:

Lembro os crouchos, que era como lle chamaban cara a Deza ó que en Trasdeza diciamos noces. Amareleaban as candeas dos castiñeiros, coas que eu tecía coroas de pequeno. Estaba o chan dos nosos soutos cheo de castañas temperás, de pilongas e de bolercas. Xa non se fan ouriceiras coma antes.

Por unha risada perdeu a niñada

Que cousa é?

SOLUCIÓN

Nas leiras amareleaban os follatos que envolvían os carozos (joder!, que distintos son os carozos agora!!!!) u carolos ben cubertos de millo. E se a espiga estaba enferma botaba carunchos. Pero o meu oído goza especialmente repetindo “espiga reina”, esa expresión que o dicionario condena e que diciamos nas esfollas para referirnos ás espigas de millo mouro, coma as da imaxe.

Nenos normais

Chícharos chungos, nenos normais

“Dice que yo hablo madrileño porque soy de Madrid, pero que él habla gallego porque es coruñés”.

Son palabras de Víctor Sánchez del Amo referíndose ó seu fillo, segundo publica hoxe La Voz de Galicia. Parece ser que a familia se instala na Coruña despois da súa peregrinaxe polos distintos destinos futbolísticos do habilidoso extremo, que foi campión de Europa co Madrid pero presume de gañar a liga, a copa e a supercopa co Dépor.

Non sei eu se ese rapaciño de cinco anos vai lograr ser galegofalante no seu contexto, pero o feito de que diga o que di xa é importante. E que o pai se sinta orgulloso tamén é bo indicativo.

Estamos afeitos a oír argumentos parvos en boca de pais que usan os fillos como excusa barata. Pola contra, o idioma case nunca é un problema para os fillos, e os que suspenden materias que se lles imparten en galego adoitan suspender tamén as que se lles imparten en castelán. “Es que si le llaman Xúpiter después no saben que es Júpiter cuando lo ven en una enciclopedia”. Por favor...! Moitos pais parvos pensan que os seus fillos tamén son parvos, pero a mestura de chícharos chungos afortunadamente, ás veces dá un bo guiso, a pesar de Mendel.

O noso idioma non é impedimento para ninguén que veña limpo de prexuízos, e se non que llo pregunten a Mona Imai.

A herdade que nós temos

Portada de "A herdade que nós temos"

Podedes acceder ó pdf do libro premendo aquí.

(Comprenderedes que, desta vez, non poña texto)

Seguimos no mundo!

Poucos días despois de que eu escribise Estamos no mundo, somos o demo, Agustín Fernández Paz recibía o Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil por O único que queda é o amor, unha obra en galego que se impuxo a outras escritas en todas as linguas do Estado.

Agora lemos en Vieiros que M. Rivas triúnfa en Francia coa tradución de Os libros arden mal. Seguimos estando no mundo, seguimos sendo o demo, e deixamos para outros o catastrofismo.