Sei que teño o blog cheo de trapalladas. Debería facer limpeza, pero cústame quitar cousas do medio. Escolle ti o que che pareza e non fagas caso do resto.

27.3.08

Proverbio en gaélico

"Tir gun chanan, tir gun anam".
Tradución:
"Un país sen lingua é un país sen alma".
Mirade que bonito é. Hjemslev dicía o mesmo pero de xeito máis aburrido. Tamén Murguía. E moitos outros.

23.3.08

Falar inglés


Un artigo de “El País” refírese ó pouco dominio do inglés que temos neste país. É un motivo recurrente. De feito, eu creo que cando un xornalista non sabe de que escribir métese cos nacionalistas ou recorda as nosas carencias en canto ó dominio de idiomas. Pero non por iso deixa de ser certo.

O bo do artigo é que por unha vez non se relaciona o descoñecemento do inglés co estudo do galego, catalán ou éuscaro. Todo o contrario: alúdese ó gurú David Graddol, que di que un dos factores que convidan a ser optimistas é o feito de que en España haxa zonas bilingües, coma Cataluña e Euskadi. De Galicia non di nada, pero é de supoñer que o razoamento sexa aplicable.

E non só iso: recoñécese que quen máis está presionando para favorecer políticas de aprendizaxe do inglés é o nacionalismo, con CiU á cabeza. É a vantaxa de sabermos que o coñecemento dun idioma non quita o doutros, por moita mentira que se difunda urbi et orbi desde Madrid. Hai só uns días, mentres subía cara á Alhambra nun deses taxis que traen a COPE posta de serie igual cós airbags, oín como alguén vomitaba que agora xa non só se impón o catalán, o galego e o éuscaro, senón tamén o bable en Asturias. O malo é que hai xente que cre esas barbaridades; o bo é que un aforra a propina que pensaba darlle ó taxista.

Volvendo ó descoñecemento do inglés, o ensino é un dos factores ós que se culpabiliza da situación, aínda que non o único. Eu non sei que pasa, pero aínda que mudan as estratexias, non cambian os resultados.

Non van tan lonxe os tempos nos que non se estudaba nin palabra de idioma estranxeiro ata os doce anos, en sexto de EXB. Agora cando un neno nace, despois de levar a azouta da comadroa para ir afacéndose ás que lle esperan na vida, se o cativo é galego pide perdón, que é o primeiro que facemos os galegos ó nacer por se acaso, e a continuación ponse a estudar inglés. Despois mama algo e pasados uns días vai para a casa e segue estudando inglés. E nin así.

Machado de Assís, que para moitos é o mellor escritor negro de todos os tempos e a quen o goberno brasileiro lle dedica este ano 2008, non foi á escola ata os 12 anos pero pouco despois dominaba inglés, francés e alemán.

Se cadra teñen razón esas amigas miñas que din que se alguén quere saber inglés o que ten que facer é estudar inglés, pero en serio. Nin máis nin menos.

14.3.08

Tempo do ku-kus-klan


Achégase o tempo do ku-kus-klan en todo o país e as toupas tamén queremos gozar co espectáculo, así que a toupeira queda pechada ata que remate Semana Santa. Despois seguiremos "fuzando".

Ás veces xa non sabe un de onde saen tantos encapuchados de cores. Para min que son os mesmos, que pasean en círculo unha e outra vez, con Rouco detrás dándolles co látigo, cambiando de pucho de vez en cando. Investigaremos o asunto.
Saúdos ós lectores.

8.3.08

Artistas


En 1917 Marcel Duchamp, que estivera con obras na casa, foi ó punto limpo para tirar os cascallos, pero como xa estaba pechado non se lle ocorreu nada mellor que entrar nun museo e deixar alí abandonado un vello urinario.

A cousa gustou moito, pareceu moi orixinal e aí empezou todo. Como o tipo colleu sona, desde aquela son centos os artistas que remexen no seu caletre para parir unha extravagancia.

Non sei quen foi un que pintou un portal de Belén nas tetas dunha modelo brasileira -polo menos o neno Xesús pode mamar-. Pat Binder compuxo un muñeco diabólico con radiografías. Christo anda polo mundo adiante envolvendo monumentos en papel de aluminio –a UNESCO debería tomar nota; non é mala idea para conservalos-. Spencer Tunick retrata xente en bólas e amoreada –de "morea", non de "amor"-. Foron xa varios os que expuxeron unha sala baleira, ou sexa, expuxeron NADA. Eles din que é para que a xente experimente a sensación de estar nun espazo baleiro onde previamente puido ver outras (outras?) obras de arte.

Von Hagens anda por aí expoñendo oito cadáveres plastificados que seica lles comprou de saldo a uns mercaderes chineses. A unha tal Araya Rasdjarmrearnsook non se lle ocorreu nada mellor ca tirar no chan dun escenario uns cantos mortos e soltarlles unha conferencia sobre o sentido da vida e a morte. Non sei se colleron apuntes.

Agora acabo de saber que un tal Guillermo Vargas Habacuc, mal-nacido en Costa Rica, colleu un can, atouno na esquina dunha sala dun museo e tívoo alí ata que morreu de fame e sede para que os visitantes gozasen co espectáculo.

Imaxino que o tipo nos poñerá a parir ós que nos escandalizamos con isto e non montamos gresca contra os que deixan morrer todos os días de fame, sede, frío e enfermidades a miles de nenos e non nenos en calquera lugar do mundo. Vale. Fago exame de conciencia, pero tamén propoño que alguén colla o urinario de Duchamp e llo parta na cabeza a Guillermo Vargas para pechar dunha vez o círculo artístico dos despropósitos.

4.3.08

Sancións lingüísticas


Con cara de traxedia presentou o luns Mariano Rajoy un expediente sancionador contra unha inmobiliaria catalá por rotular en castelán o seu negocio. En realidade o expediente non se incoou por usar o castelán senón por non usar o catalán, que non é o mesmo.

Os rótulos poden estar en castelán e en cantos idiomas queira o dono, pero tamén han de estar en catalán porque así o establece unha norma que pode gustar ou non pero que se aprobou democraticamente e que democraticamente se pode cambiar.

E dixo Mariano: ¿Se ha visto cosa igual?

SI, viuse. Viuse en 1992 en Galicia, cando a Consellería de Industria da Xunta na que mandaba o seu PP iniciou expediente sancionador contra a cooperativa Erica Mel por non etiquetar os seus produtos en castelán.

Se eu fose cínico coma Rajoy diría que o fixeron por estar etiquetados en galego, pero sería falso. As normas de etiquetaxe daquela non prohibían o uso do galego como non se prohibe en Cataluña o uso do castelán, pero establecían que había que usar, como mínimo, o castelán.

Digo eu que se mal está agora, mal estaría daquela o que fixo o seu partido. Daquela non dixo nin pío e agora leva días sen durmir polo asunto. A non ser que o galego mereza menos respecto có castelán ou o mel de Arzúa menos cás inmobiliarias.

Eso no pasa en ningún país del mundo! –exclamou escandalizado Mariano-.

SI, pasa, Mariano. Pasa, pasa por exemplo nos Grisóns suízos onde o goberno tratou de protexer a lingua retorromanche dispoñendo que os establecementos teñen que usar, como mínimo, este idioma na rotulación, nas cartas dos restaurantes, etc. ó ver como o alemán aparecía de xeito exclusivo cada vez con máis frecuencia.

E falamos de Suíza, “o marabilloso exemplo da Confederación Helvética”, como escribiu en Galicia na memoria e no horizonte un Fraga que nunca fixo nada por imitar as normas dese país que seica admiraba tanto.

E non é o único caso, porque hai máis países que son conscientes de que todos os seus idiomas son cultura, son riqueza, son motivo de orgullo e loitan por protexelos.

Con todo, eu aínda podo entender que alguén aspire a Presidente sendo sociolingüisticamente analfabeto, cínico, terxiversando tanto a realidade e manipulando a información, porque xa houbo quen o fixo antes e non lle vai tan mal, melena ó vento.

O que non lle perdoo a un aspirante a Presidente do goberno é que sexa tan chafalleiro, que ó final dun debate, dispoñendo dunha mesa enorme, teña os papeis estrados polo chan coma se houbese alí un terremoto forza sete. Iso si que non.

3.3.08

E de escritor: X. Vázquez Pintor


Contoumo Isidro. Será o 7 de xuño, en Melide, terra natal. Por iniciativa da Asociación de Escritores en Lingua galega, a letra E de escritor será súa e para sempre e a palabra lucirá en pedra viva.

(Esta é esa mensaxe que se resiste ó monitor en branco porque non dá nacido como debe, por saberse insuficiente, por non saber por onde empezar. Se cadra é mellor polo comezo)

Á cabeza vénseme borroso un feixe de libros encima dunha mesa vella, moi vella, nunha escola que os emigrantes fixeran nova e laica cos seus cartiños de labregos expulsados. Laro.

Na capa de Balboa o mestre, coas mans no peto e a mirada cravada en moitos ollos de árbore que axexan todo. Gándaras: o agasallo para todos nós. Despois viñeron moitos outros.

Eran seis anos ou así de neno que falaba coma aqueles versos primeirizos e non era quen de lelos.

Son os nenos da miña escola. Nenos
que ateigan de sorrisos o meu tempo
de facer homes. Son anacos tenros
de bondade. Son nenos con dereitos
a ser imaxe.
(...)

Non me era aínda tempo de palabras en papel. Daquela o paraíso eran os ferreiros na de Cavado, o Calvelo fozando na silveira detrás dunha pelota mala ou o Treso tirando valados a patadas cos zocos gastados. Tamén aprender a sumar con pedriñas do camiño que fuxían entre as táboas do piso, e soñar mundos. Pero era tempo de semente para a seitura que sempre chega. Iso eu non o sabía aínda.

Despois viñeron anos de distancia, de vidas non sabidas, de camiños esgallados ata que se xuntaron de novo en Compostela. Desde aquela, poucas pero fondas conversas na beiramar de Cangas, en Quian ou na luz filtrada cada ano polas follas dos carballos. Laro.

Será en Melide, onde empezou todo. O sete de xuño. A letra E de escritor, de excelencia, de enerxía, de entusiasmo, de entrega...

Tamén de mEstrE. De mestre da democracia, sentenciou Manolo na carballeira aquela noite de tortilla e viño tinto.

Noraboa!, como dixo aquel que gustaba da muller do seu fillo.