Costa de Moyano

I

Os dous de sempre (e similares)

15 M, costa de Moyano. Mercadiño do libro de segunda man. Amólame comprobar que cada vez é maior a presenza dos mesmos autores que inundan o escaparate de calquera librería: César Vidal, Pío Moa, ... Tampouco me sorprende moito que a xente queira botalos da casa.

II

Sen almorzo en Ribadeo

Algo distinto: unha 1º edición de Del Miño al Bidasoa en bo estado. Pídenme 300 € e ofrezo 30 por facer unha graza; á vendedora non lle fixo graza ningunha.

Párome a ler o apartado correspondente a Ribadeo e comprobo que é falso que fose o Español o bar onde lle negaron o almorzo ó camiñante, como me teñen dito. Cela di que foi un bar do parque; o Español queda lonxe. Algo aprendín.

III

"Esas cosas vascas..."

Un home achégase cunha bolsa ben pesada e pretende venderlle libros ó vendedor de libros. Abre a cremalleira e amosa o material.

- No interesa. La cosa está muy mal y eso no se vende. Eso no...

- ¡Están autorizados, eh! No piense que...

- Mire, esas cosas vascas pueden tener salida si mañana se acaba ETA, y Dios no lo quiera porque se llevaría el mérito Zapatero.

Eu pensaba que a xente que trata con libros tiña outra sensibilidade. Marcho.

IV

Era o 15 M. Mentres, en Sol...

Cans

Pasoume Tania o CanZine, a revista oficial do festival de cine de Cans no cal ela leva varios anos colaborando. Outra vez volveron os cadeliños amarelos empoleirarse nos tellados para ver, desta vez, o paso de Fernando León de Aranoa, Jorge Coira, Wyoming, María Pujalte e moitos outros.

Aínda que andei por alí nalgunha ocasión e vin o ambiente do torreiro, é un evento que nunca vivín de cheo pero polo que sinto especial simpatía. Gústame polo que ten de creativo, de rural, de culto, de participativo, de solidario, ... É unha mostra de que o rural se pode poñer en valor, de que as pitas poden convivir coas guitarras eléctricas, de que as estrelas poden compartir chimpín, tasca e cubata cos paisanos, de que o cine pode revivir nos ghalpóns e nos cubertos mentres esmorecen as salas tradicionais.

Nun tempo de derrubamento programado do país, deséxolle longa vida a este evento. Que dure e medre, evolucionando o necesario, sen perder a esencia.

Cereixas de Valcarce

Paramos na Veiga de Valcarce, a onde o regueiro das Lamas chega desde Pedrafita medrado e rebautizado. A raia no mapa queda do lado de acá, pero quen teña oídos ben se decata de que a pintaron sen moito xeito. Os papeis teñen conta do que lles poñen, din sempre os vellos.

Cómese ben e un pode mercar produtos da terra. Non hai queixa dos produtos, pero si dos vendedores da terra: a cooperativa Valle del Valcarce. Ese "valle del val..." tenme pinta a min de ser o conto do "río guad-". Coma comer patatas con patacas. Será o bilingüismo harmónico.

É o que pasa cando ignoramos o que nos din as palabras de noso que nos chegan desde lonxe e as usamos como simples etiquetas.

Con todo, as cereixas estaban boas.

A Veiga é coma un tempo distinto

Ningunha novela sobre a emigración me é indiferente. A Veiga é coma un tempo distinto, coa que Eva Moreda gañou o premio Terra de Melide no 2010, ademais de non serme indiferente, gústame.

Sen que seguramente teña nada que ver, a obra tráeme á memoria un poema que lle lin á autora cando tiña quince ou dezaseis anos. Creo lembrar entre os versos un montón de brazos aflorando dunha superficie pantanosa, buscando algo firme ó que amarrarse, o que fose, para salvarse. Vexo agora a semente daqueles brazos agarrándose ó aire, en Portobello Road, nunha forma moi distante e moi distinta. Vexo agora a semente daquel poema adolescente en forma dunha novela madura, depresivamente fermosa.

NOTAS:

• Noraboa á amiga Marga do Val, que acaba de recibir o premio da AELG á mellor tradución por Randea do alento, a súa versión en galego do último libro da premio nobel alemá Herta Muller.

• Non hai queixa da horta: medran ben os espárragos e as leitugas. Será que lles chegou desde Lois Pereiro a furia e a forza necesaria.

Gromos novos

Pensaredes algúns que volvo porque teño algo novo que dicir sobre asuntos que noutros tempos me ocuparon. Non. Volvo polos espárragos. Volvo para dicir que teño gromos de espárragos e allos porros que medran nas miñas macetas con azos anovados mentres a máis de vinte metros por debaixo pasan cochesaltavoces prometendo tamén futuros de esperanza.

E mentres miro como medran milímetro a milímetro, leo A lingua galega no Eo-Navia, Bierzo Occidental, As Portelas, Calabor e Val do Ellas: Historia, breve caracterización e situación sociolingüística actual, o último agasallo que o profesor e amigo Xosé Henrique Costas me fixo chegar desde a súa fábrica de ilusións.

O libro é un percorrido actualizado pola historia e a situación sociolingüística do galego exterior ás fronteiras de mentira que un día nos riscaron sen criterio nun mapa e na cabeciña dalgunha xente. Recomendable lectura para quen queira ter datos rigorosos en tempos de barullo interesado.

En canto remate, mentres espero a que os espárragos dean a talla para un revolto con ovos da casa, tratarei de memorizar o título, onde ó autor si que se lle foi un pouco a man.

2ª ETAPA