Sei que teño o blog cheo de trapalladas. Debería facer limpeza, pero cústame quitar cousas do medio. Escolle ti o que che pareza e non fagas caso do resto.

28.4.08

A risas coa lingua



Nunha entrevista en Galicia Hoxe (27-4-2008), D. Manuel Fraga di: “...multar a un señor en Cataluña por non rotular en catalán é cousa de risa...” .

Supoño que, como bilingüista harmónico que é, tamén escacharía a rir cando, en 1992, o goberno que el presidía incoou expediente sancionador contra Erika Mel, de Arzúa, por non rotular en castelán.

Chistosos hainos en todos os sitios.

22.4.08

Celso Emilio Ferreiro viaxa en Metro



O teito é de pedra,
de pedra son
os muros i as tebras.

Lembro ben a primeira vez que lin estes versos de Celso Emilio: ía nun vello autobús de Mosquera que me levaba para xogar un partido de fútbol pola sinuosa estrada que vai de Vila de Cruces cara ó val do Ulla. O libro era de Poli, aquel bo futbolista e mellor persoa que acabou nas categorías inferiores do Celta, que ía ó meu lado. Os dous eramos estudantes de ensino medio, os dous xogabamos ó fútbol, os dous liamos.

De pedra o chan
i as reixas.
As portas,
as cadeas,
o aire,
as fenestras,
as olladas
son de pedra.

Pasaron 26 anos. Leo estes versos mentres viaxo con dous alumnos que teñen a idade que eu tiña daquela. Van a ó sur de Móstoles para xogar un partido como eu ía daquela. Lémbrome do Longa noite que Poli levaba no bolsillo e que eu devorei aquela tarde.

Pero desta vez leo a Celso Emilio na parede dun vagón do flamante metro de Madrid. Liña 10, enlace con Metrosur. Nada de curvas, nada de paisaxe. En fermosa presentación penduran os versos en versión bilingüe, a dobre columna. Fágollelo ver ós meus alumnos. Sorpréndense. Non sei se é a primeira vez que len a Celso Emilio nin se o van lembrar dentro de 26 anos. Tanto ten.

Os corazóns dos homes
que ao lonxe espreitan,
feitos están
tamén
de pedra.

Ese é o camiño. Aplaudo a idea veña de quen veña, aínda que sexa da detestable marquesa de Murillo. Ese é o camiño.

Eu non lle pido ó Estado enteiro que saiba falar o meu idioma, pero si que saiba da súa exacta existencia e do que nel facemos, do que vale, do tesouro que todos temos. Que o valore, que o aprecie como eu aprezo a catedral de Burgos ou os muíños de vento do Campo de Criptana.

Mereceu a pena a viaxe, aínda que pasase sen cea. Ese é o camiño.

I eu, morrendo
nesta longa noite
de pedra


(e de fame).

8.4.08

O Cambedo, Gernika, memoria

Motivos que non veñen a conto téñenme estes días a voltas co asedio do Cambedo.

Cambedo. Palabra baleira para moita xente, historia oculta, roubada. Non sei se é peor a brutalidade dos feitos ou tanto silencio máis de 60 anos depois de sucederen.

21 de decembro de 1946. Máis de 1200 soldados, policías, gardas civís e falanxistas asedian e arrasan sen piedade varias casas do Cambedo, unha aldea arraiana duns 200 habitantes, coa excusa de capturar a un grupo de guerrilleiros antifranquistas galegos, oficialmente simples bandoleiros, que supostamente asaltaran un autobús de liña regular entre Braga e Chaves.

Todo, incluído o asalto ó autobús, fora argallado polas autoridades de Franco e Salazar, que tamén se encargaron de manipular o escaso tratamento que a prensa da época deu ós feitos.

Nada souben nunca do asunto ata que lin no número 16 de A Trabe de Ouro (1993) os artigos de Paula Godinho e Carlos G. Reigosa, que inclúe en nota a pé de páxina as valiosas manifestacións de José da Cruz, o sarxento de artillería que dirixiu o bombardeo.

Nenos mortos, vellas mortas, vacas mortas, cans coas tripas arrastro, tellados desfeitos, palleiros e casas ardendo. "Quédame unha bala e esta é para min". Devastación.

Ferrín, en Estirpe, converteu en longo poema esta barbarie:

chumbo no ventre, ollos abertos de nena morta
de garota triste
(...)
Disparo, viaxe ó centro do ollo, a luz que cega, en branco fica mestre Xoán Salgado
(...)
Va señores, que lles digo fogo de morteiro e de metralladora.
(...)
Dous mil contra o Cambedo, lembren Tebas.
(...)
Os palleiros en lapas
vexan como aquel can arrastra un intestino.
Vacas loucas, louquiñas
arden ...

Hai dous días, ante o Gernika, véuseme o Cambedo á memoria, no ano da memoria. E concordo con Bermejo, palabra por palabra. (Libro aberto, 3-12-07, minuto 36 e seguintes).

2.4.08

O galeguismo da cidade da Coruña


César Casal quéixase hoxe na súa colaboración en "La Voz de Galicia" da etiqueta de "antigaleguista" que se lle colgou á cidade da Coruña.

Nun enternecedor artigo o xornalista repasa toda a tradición galeguista da cidade, que non é pouca: Curros, Pondal, Ánxel Casal e a editorial Nós, Vilar Ponte e as Irmandades da Fala, a Real Academia Galega, Pascual Veiga, a Cova Céltica, Domingos Merino,... son nomes unidos para sempre ó galeguismo e á Coruña.

Certo. Eu tamén penso coma el e creo que os coruñeses, en conxunto, apandan cunha imaxe que non lles corresponde, pero tamén deberían ser conscientes de que esa imaxe se creou polos desvaríos dun alcalde que eles aclamaron unha e outra vez, un alcalde que ignorou absolutamente a convocatoria do Blanco Amor cando lle tocou, que gastou cartos de todos en loitar contra un topónimo que a lexislación democraticamente establecida recoñece, que se riu da lei e das sentencias, que aproveitou canto momento puido para facer declaracións ben pouco amables para a nosa cultura, que aínda ornea de vez en cando desde o seu retiro divino.

Con todo, o impresionante pasado galeguista non hai quen llo quite á cidade. Agora só falta que os coruñeses, César Casal incluído, honren esa tradición de vez en cando, porque a memoria hai que regala para que non seque.