Sei que teño o blog cheo de trapalladas. Debería facer limpeza, pero cústame quitar cousas do medio. Escolle ti o que che pareza e non fagas caso do resto.

26.4.10

Cándido Sanjurjo

Parroquia de Abres (A Veiga)

Tardei en aprender o tinglado dos tres Abres: Santiso de Abres é un concello asturiano, A Ría de Abres é unha parroquia galega do concello de Trabada, e xusto en fronte está Abres, unha parroquia asturiana do concello da Veiga. Alí vivía Cándido Sanjurjo, que faleceu a semana pasada.

Non vou eu facer aquí un pranto por unha persoa á que case non tratei, pero si quero deixar unha pequena lembranza de quen me acolleu cordialmente cando precisei a súa axuda.

Petei na porta da súa casoupa fronte ó río e abriume el mesmo. Eu só o vira un par de veces pero nunca lle falara. Conteille ó que andaba e acolleume con agarimo. Pasoume ó seu lugar de traballo, cheo de andeis con carpetas ben etiquetadas. Ensinoume libros e cartafoles con manuscritos e papeis diversos. Remexeu neles e deume uns cantos para escoller. O único que me pediu foi que non lle modificase a escrita, como lle fixeran noutra publicación cada vez que lle pediran algo.
- Enchíanme todo de apóstrofos e cambiábanme outras cousas. Deixei de mandarlles nada. Se non lles vale como escribo eu, non lles dou máis nada.

Referíase ó galego de Asturias, o que sempre falou. Tamén me deu ilustracións que el mesmo fixera para o artigo que escollín. Fun á Veiga fotocopiar o que me interesaba e devolvinllo antes dunha hora, que non quería eu custodiar moito tempo tesouros alleos. E falamos máis. Entre unha cousa e outra, botamos media tarde, porque todo o facía moi amodo, parándose nas explicacións propias de quen anda polos noventa anos de experiencia e conserva a memoria lúcida. A só uns metros baixaba, tranquilo aquel día, o río que el convertera en eixe da súa vida.

Uns meses despois volvín alí para darlle un exemplar de A herdade que nós temos. Sei que o gardou con agarimo porque vin como me falaba e me lía dedicatorias doutros cos que o agasallaran antes.

Esa e outras similares foron as mellores experiencias daqueles meses nos que eu andei a voltas coa prosa en galego de Asturias. Mereceu a pena.

18.4.10

Censura

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Leo na prensa unha reportaxe sobre a censura durante o franquismo, con chamativos comentarios sobre algún escritor de sona.

Teño diante de min un texto de Uxío Novoneira que alude ó mesmo tema, ó seu xeito. Trátase do “Requiem das tachaduras” e publicouse en Galicia, unha ollada no ano 72, un libro colectivo editado polos alumnos do instituto de Ribadeo en 1972 para recadar fondos para unha viaxe e de paso facer unha análise da Galicia do momento desde a perspectiva de varios galeguistas.
Parece que Novoneira celebraba ó seu xeito ó remate daqueles tempos de censura. Non sei, non sei...

13.4.10

Palabras claras

I
Nos últimos tempos de Felipe González como Presidente do goberno, o PP meteu no cerebro de todo o mundo unha palabra: corrupción. Un termo sinxelo, clariño, que entende calquera ó que lle desen medianamente ben o Parvulitos.

Algún tempo despois, aínda que con menos forza, o PSOE intentou devolverlle a pelota falando un día si e outro tamén das stock opcions dos amigos do PP. Stock opcions é unha expresión rara, que non só carece dun significado evidente para a maioría da poboación senón que ata resulta difícil de pronunciar con dignidade.

Desde hai algo máis dun ano a Feijoo vénlle funcionando perfectamente a súa mentira máis metireira a base de repetir unha única palabra: imposición. Outra vez unha palabra sinxela que todo o mundo comprende e cre, aínda que a realidade lingüística sexa ben distinta. Para referirse ó bipartito e a Touriño en particular tamén repetiron na campaña electoral outro termo ben clariño: despilfarro.

Pola contra, os do PSOE e os non PP en xeral levan meses gravando no cerebro da xente outra rareza para colgarlles ós populares: Gürtel.

Que desde o mundo policial ou xudicial se lle atribúa un nome exótico a un caso é comprensible, pero é un erro que politicamente se asuma unha expresión de significado opaco como etiqueta para tratar de desgastar o rival. Eu non entendo como desde o goberno non empezan a utilizar un día si e outro tamén palabras coma fraude, engano, roubo ou algo así para referirse ó caso Gürtel.

II
Contan que o que máis lles doeu ós responsables do novo decreto do galego foi que alguén dixese que era unha trapallada, aínda que non fose H. Monteagudo o responsable do acto. Trapallada é unha palabriña ben evidente, que o resume todo e non precisa de máis voltas.

Parece que niso de escoller palabras claras os populares saben mellor ca ninguén o que entende a xente.

9.4.10

Prioridades económicas

A Xunta de Galicia vai dedicar 800.000 € para realizar actividades que promovan o galego en 942 centros de esino.

Por outra banda, seica van dedicar 1.000.000 de euros para publicitar o novo decreto do galego. Podemos sumar os 300.000 que se gastaron na realización das enquisas a finais do curso pasado. O malo é que aínda han dicir que este millón e pico de euros se investiu no fomento do galego.

Prioridades no gasto.

7.4.10

Texto con memoria

FOTO: Castro de Laro, a primeira imaxe que me entrou polos ollos cada mañá durante bastantes anos.

Había tempo que tiña gana de colgar este texto*. Porque si.

Que na Arca ía todo canto hoxe podes ver
─ ¿e a Quimera?
tamén o leopardo de moitas azas
e as árbores floridas
─ ¿e cantabas?
cantaban as olas á fertilidade
amparando os ceos
nas tellas
nos tellados
cantaba Delfina Eydé apañando corvo no centeo
cantaba co abrigo novo
pelando améndoas
sachando cebolas
─ ¿e Elías?
cantaba Elías:
“eu estaba na casa de Laro, e vinos, aos atracadores
e detrás íalles a Garda Civil, e eles abriron as gabardinas
sacáronlles a metralleta e
tracatracatrá tracatracatrá”
e a Esfinxe recitaba enigmas e violaba aos mozos agonizantes,
antes hipnotizábaos
e esta Helena, a destructora de naos
e Penélope
e a muller que dicía ser provedora de lunares azuis da raíña das illas de
Derek Walcott
e unha anciá, moi minguadiña
e estaba dentro dunha botella, e tiña un xardín, moi en desorde
e nas árbores, pendurados de pinzas de roupa de plástico translúcidas, os oráculos
e dicía que cada un collese o seu
que ela xa non atendía
e ó seu carón medraba a mandrágora e o fiúncho
e unha ponla dourada
e alí era a Boca
a Furna dos Avernos
e tiña un galo
vestido de militar
e o galo dicía
─ quero..............................
.............................................................................
─ ¿e había Circo?
.............................................................................
pois todo é na Burata dos Infernos
─ había
(Chus Pato: A ponte das poldras)



*NOTA: Graciñas a Eva, que mo descubriu hai xa ben tempo.