Mulleres na memoria

Está todo dito aquí.

(Para contrastar, mentres subo isto saboreo un Suso de laranxa recén chegadiño de Inglaterra. Graciñas.)

A lingua do río e dos montes

- O que se goberna non é a barca, é o río. Trátase de coñecelo e saber seguir os rumbos que traza. A barca vai ela sóa. Iso foi o que me ensinou o barqueiro.
Marqués sorriu. Era un sorriso nervioso, un sorriso inesperado. Sorriu porque se decatou de que Cordel falaba noutro idioma. Non era só que Cordel falase o crioulo da fronteira co que el aínda se estaba familiarizando. Cordel falaba o idioma do río. Foi quizais decatarse de que el non participaba do idioma do río o que lle fixo percatarse do tamaño do seu empeño. Non eran palabras desa linguaxe o que lle era descoñecido, era outra cousa.
XELÍS DE TORO: Riofero. (2008)

A segunda advertencia é: en que lingua debo contar esta historia? Que ninguén pense que os fontamareses falan italiano. Para nós, a lingua italiana é unha lingua que se aprende na escola, como poden ser o latín, o francés, o esperanto. Para nós, a lingua italiana é unha lingua estranxeira, unha lingua morta, unha lingua cun dicionario, cunha gramática que se formaron sen ningunha relación connosco, co noso modo de actuar, co noso modo de pensar, co noso modo de expresarnos".SILONE, Ignazio: Fontamara (1930)
Fontamara é unha novela antifascista ambientada nas montañas dos Abruzzos italianos. Na última Semana Santa, o tesouro histórico máis prezado deste territorio, L’Aquila, derrubouse a causa do terremoto e supoño que os seus habitantes aínda estarán de camping, e non precisamente en Villa Certosa, de balde nin pagando.

Non sei que pasaría co río fero de Xelís. Non sei que vai pasar co río do noso país, porque temos xente gobernando a barca pero non coñecen o río nin distinguen o idioma propio dos que non o son.

NOTA:

Tradución do fragmento de Fontamara: Eva Moreda.

A consulta ás familias

Non pensaba dedicarlle nin unha liña ó tema da consulta ás familias porque diso xa fala todo o mundo, pero vendo o que está pasando, non dou coutado os dedos, que se están tirando de cabeza ó teclado. Pero serei breve:

- A enquisa é unha parvada que non sei en que mal parto naceu.

- Aínda que é unha parvada, ten moi mala uva e moi malas intencións.

- A bromiña seica vai custar 200.000 €. Iso debe ser máis ou menos un Audi.

- Os intentos que está habendo para que non se facilite información adicional ás familias son vergonzosos e impropios dun sistema democrático.

- Se alguén ve intento de manipulación no tríptico que a coordinadora de equipos de normalización lingüística está distribuíndo debería pensar seriamente na súa saúde mental. Na miña vida vin cousa máis aséptica.

- Xa estou sendo capaz de controlar os dedos. O asunto non merece máis esforzo, nin máis enlaces, nin negriñas, nin tan sequera imaxe.

ENGADIDO: A mellor proba de que cómpre impulsar o noso idioma é que na versión en galego do impreso da consulta hai faltas de ortografía.

Medra o Foro Peinador

Os nosos deputados andaron hoxe a pedradas no Parlamento pola modificación da Lei da Función Pública. Coa nova norma, segundo un tal Antonio Rodríguez Miranda, 27.706 aspirantes van exercer a súa liberdade lingüística e facer os exames para ingresar na administración pública no idioma que desexen. Se con isto facemos 27.706 persoas felices aínda non hai moito que obxectar, que o que perdemos en cultura aforrámolo en sanidade. Pero...

E cando uns cantos tipos deses xa estean na administración pública, ¿eu vou poder exercer a miña liberdade lingüística ou vou ter diante uns felices analfabetos en galego?

Mentres tanto, en Lestrove tiña lugar un encontro entre membros do Foro Peinador e representantes de oito novas empresas, que o vindeiro día 24 asinarán un convenio para iniciaren un proceso de galeguización das súas actividades. No acto estivo presente tamén a Subdirectora Xeral de Política Lingüística.

Moito me alegra esta noticia, porque non é novidade ningunha a importancia que eu lle dou ó mundo empresarial e ó económico en xeral no proceso de normalización lingüística, ata o punto de que creo que prefiro un empresario punteiro e prestixioso comprometido co galego antes ca un profesor de materias troncais –que seica son as que importan, segundo Feijoo e GB- balbuceando raíces cadradas nun idioma que non domina nin quere dominar, aínda que cobre por sabelo.

O propio Anxo Lorenzo, Secretario Xeral de Política Lingüística, manifestou a propósito doutro convenio que acaba de asinar coas editoriais, que “o ámbito da normalización non debe centrarse só no ensino”. Perfecto. Iso sábeo calquera que non sexa sociolingüisticamente analfabeto.

A pregunta é: E logo por que demo volveron vincular o responsable de Política Lingüística á Consellería de Educación?

Antonio Fernández y Morales

A SERIE EMPEZA AQUÍ Antonio Fernández y Morales naceu en Astorga o 17 de setembro de 1817. De pequeno trasladouse a Cacabelos e ós 17 anos comezou a carreira militar. No desempeño desta profesión, acabou participando en varias batalliñas. Ata agora nada de particular. Xente así ou similar houbo moita.

Nunha estancia en Vilafranca do Bierzo coñeceu ó filólogo catalán Mariano Cubí i Soler, que o animou a escribir poesía en galego. Así naceu o seu libro Ensayos poéticos en dialecto berciano composto por 8000 versos repartidos en 16 poemas. Algo de particular? Depende... xente así xa non houbo tanta.

Pero se temos en conta que o seu libro se publicou en 1861 a cousa xa cambia ben e descubrimos que estamos ante unha figura absolutamente excepcional no seu tempo.

Estamos cansos de oír e dicir que o primeiro libro publicado integramente en galego foi Cantares Gallegos de Rosalía (1863), pois isto non sería certo se non fose porque Fernández y Morales icluíu un, un só poema bilingüe galego-castelán a carón dos outros 15 escritos unicamente en galego.

Ou sexa, por medio poema non se lle adiantou Morales a Rosalía no mérito de encetar a andaina do Rexurdimento. Moi inxusto é, xa que logo, que se descoñeza tanto a súa figura e que non apareza o seu nome en case ningún sitio. Para dalo a coñecer, cada ano por estas datas celébrase unha xuntanza en Cacabelos que inclúe sempre un acto en honra de Morales, ante a súa tumba. Nunca falta o entusiasmo de Quique Costas nin os versos de Anxo Angueira, que xunto cos amigos bercianos de Xarmenta realizan un labor de difusión ben meritorio.

Parece ser que Barreiro xa aceptou telo en conta para un Día das Letras Galegas. Que non tarde, non sexa que alguén decida facer unha consulta entre as familias e se decida suprimir esta data. Coa ganiña que eu teño de que me pregunten outras cousas!
CONTINÚA

O país das bestas

Os escritores eonaviegos seguen engordando o noso corpus literario. Se hai pouco era Belén Rico quen publicaba un libro, o próximo sábado, día 6, preséntanse simultaneamente dúas novas obras.

Na Casa das Letras de Ribadeo, Eva Moreda presenta O país das bestas. O proxecto desta novela fora finalista da primeira edición do premio Biblos-Pazos de Galicia, pero despois por motivos laborais non a puido rematar a tempo.

Agora podemos por fin desfrutar desta obra, a primeira –que eu saiba- do noso sistema literario co tema da rapa das bestas como fondo. Con todo, non se trata, como a propia Eva indica, da novela sobre a rapa, senón dunha historia de rivalidade entre comuneiros e besteiros vista desde os ollos dunha muller de orixe urbana que descobre un mundo rural que percibe fragmentado, ás veces contraditorio e ás veces violento.

Saudamos a reaparición de Eva na nosa literatura –recentemente foi tamén finalista do premio Murguía de narrativa-, onde sabemos que ten moito que aportar e onde lle desexamos, máis ca sorte, xustiza. Sendo así, o seu éxito está asegurado.

O mesmo día, en Santiso de Abres, Aurora García Rivas presenta La flauta del sapo, un poemario en castelán.

Dúas obras distintas para ler agora que vai vindo o sol na beira norte.