Sei que teño o blog cheo de trapalladas. Debería facer limpeza, pero cústame quitar cousas do medio. Escolle ti o que che pareza e non fagas caso do resto.

29.4.07

Antigaleguismo de tasca barata


O que un día uns desalmados lle fixeron a un profesor universitario, deixándoo detrás dun taboado por non impartir as súas clases en galego, é unha canallada denunciable e punible.
Pero que ese mesmo profesor, día tras día, desde os diversos púlpitos onde lle dan voz, se comporte coma un forofo de tasca barata, é impropio dun adulto sensato, por moito que intente disfrazar o seu rancor e o seu ánimo de vinganza con argumentacións demagóxicas rubricadas de vez en cando co seu rol de constitucionalista, que campa moito.

Hai uns días, con mal aparentada cara de traxedia, referíase nun programa da TVG ó novo decreto sobre o galego no ensino, denunciando a gravidade de que miles de alumnos castelanfalantes estuden materias en galego. Digo eu que iso terá exactamente a mesma gravidade que o feito de que miles de alumnos galegofalantes leven anos estudando materias en castelán, sen que el dixese nin pío.
Afortunadamente, a maioría do alumnado que hoxe está nos centros de ensino non universitarios ten a mente suficientemente libre de prexuízos e con máis capacidade ca algúns catedráticos como para que non lle supoña ningún trauma estudar materias en calquera dos dous idiomas oficiais da nosa comunidade. Do mesmo xeito que non é ningún trauma que algúns alumnos reciban clases doutras materias en inglés nos centros bilingües, que cada vez abundan máis.

Onte atacou de novo desde o seu púlpito dominical, disparando desta vez contra a iniciativa promovida por todos os partidos políticos con representación parlamentaria para instar á Xunta a levar a cabo unha campaña de galeguización dos apelidos. Di o columnista:

Los gallegos nos apellidamos como nos apellidamos, por más que a nuestros parlamentarios les moleste, porque así se apellidaron nuestros padres. Y éstos (ver NOTA final), a su vez, porque así se apellidaban los suyos, que heredaron los apellidos de sus antepasados”.

Pois non sempre é certo, e hai documentos que o demostran, coma este onde conviven Outeiro e Otero referíndose á mesma persoa:


"... que cobro de Patricio de Outeiro, también mayordomo que ha sido de esta cofradía, (...) por lo cual se dá por libre al dicho Patricio de Otero de todo..."

(Documento do século XVIII)


Tampouco cómpre ser ningún lince para decatarse de que os Fojo foron un día Foxo –gráfica ou foneticamente- como os Meijide eran Meixide. Eu teño copia do libro de familia de miña avoa –non estou falando do tempo dos australopitecos- no que figura o apelido da metade dos seus fillos con B e a outra metade con V, e cada un transmitiullo ós seus descendentes como lle cadrou.

Se un tal señor Blanco quere seguir sendo Blanco, como pode ser, ou non, que fosen sempre os seus antepasados, que o sexa. Pero se un Otero descobre que un día foi Outeiro e quere volver a selo, se un Fojo quere recuperar o Foxo do que saíu, se eu quero ter o V da miña avoa que filoloxicamente me corresponde, nada debe impedir que poida facelo e nada malo hai en que o goberno mo diga.
En moitos países non menos democráticos có noso, os apelidos cámbianse, póñense, quítanse, únense, sepáranse, modifícanse, altéranse, ... e non sae ningún columnista con argumentos peregrinos.

Supoño que buscar ideas orixinais e sensatas para saír con tanta frecuencia nos medios pode resultar difícil para o autor, pero non debería cebarse tanto cun tema inspirado nunhas táboas chantadas por catro desalmados. Porque aburre.

NOTA:
O mínimo que se espera dun catedrático universitario é que escriba correctamente no idioma que voluntariamente escolla. As actuais normas de acentuación do castelán establecen:
“... Sea cual sea la función que desempeñen, los demostrativos siempre son tónicos y pertenecen, por su forma, al grupo de palabras que deben escribirse sin tilde según las reglas de acentuación. (...) Por lo tanto, solo cuando en una oración exista riesgo de ambigüedad porque el demostrativo pueda interpretarse en una u otra de las funciones antes señaladas el demostrativo llevará obligatoriamente tilde en su uso pronominal”
No caso do seu éstos, non hai ambigüidade ningunha. Sobra o til.

28.4.07

Detalles que valen un libro


Hai pequenos detalles que abondan para xustificar un libro:

Lin La sombra del viento, antes de que todo o mundo falase do seu contido, atraído pola foto da portada. Os ollos de Asne Seierstad na solapa da edición de Círculo de Lectores de El librero de Kabul ben merecen o que custa o libro. Se eu fose o autor desas imaxes ou se se me ocorresen títulos coma Sombra do aire na herba, Con pólvora e magnolias, Seivas de amor en tránsito, A vella peneira a noite ou Una medusa en el desierto publicaría un libro cunha portada fermosa e todas as páxinas en branco, porque creo que non se valora debidamente o de dentro cando se saborea un comezo tan bonito.

23.4.07

Letras na pedra IV: Francisco Lourido, na beiramar cantábrica



Máis letras na pedra: os versos de Francisco Lourido, desde a beiramar cantábrica ó outro lado do océano, onde publicou en galego e castelán.

Recoñezo que non sabía moito del. Busquei na Gran Enciclopedia Galega e comprobei que lle dedican seis liñas, sen foto. Á palabra “Galiña” dedícanlle once páxinas e doce fotos.

A min tamén me gustan os ovos fritos, pero, para ir compensando, neste blog poño 14 versos do poeta e dúas fotos, e non penso escribir nada sobre galiñas.

Teresa, graciñas polas imaxes.

16.4.07

Fernand'Esquio e os pendellos de ouro e diamantes

Batendo case co pirindolo da pucha nas trabes do pendello, un home entrado en anos vai e vén releando no prezo dun cento de repolos migueliños. Non moi lonxe uns dedos curtidos polos anos e os traballos esvaran a modiño polo gume dun fouciño traído de terras de Riotorto. Á sombra da parede, unhas mulleres de pano negro na cabeza quéixanse de que o tempo non axuda nada e todo torra. Na taberna máis cercana, tres veciños botan unhas cuncas de Ribeiro mentres chega a hora de meter no papo unhas racións de polbo, que xa ferve na caldeira.

Todo isto é ficción histórica, pero son estampas que ben poderían darse hai uns anos á beira dos pendellos de Agolada.
Despois chegou o tempo da ruína. As trabes dos pendellos enchéronse de couza e, entre as pedras das paredes, medraron as silvas e os lagartos.

Pero despois do esquezo volveu a ilusión. Seguro que algúns soñaron con tirar con todo e erguer alí unha nave nova ou un edificio que competise en altura co Farelo. Pero os ollos mancados pola illa de Toralla chegaron desde o mar de Cangas e, con outros amigos dos pendellos e do país, soñaron usos máis racionais.

Son eles os que, desde hai uns anos, argallan os “Encontros nos pendellos”, eventos no recinto para demostrarlles ós veciños e ó mundo que aquelo pode ser riqueza para un pequeno concello do interior, non sobrado de tesouros.

Xa encheron os pendellos de xente chegada da Extremadura que fala coma nós, e de músicos chegados do país enteiro. Trouxeron xente que soña, pero que tamén come e bebe e goza e cóntallo ós amigos, que tamén veñen un día, caladiños. E todos dan cartos.

O día 21 de abril o recinto vai ter vida de novo coa presentación do libro Poesía viva, pura poesía, conmemorando o 25 aniversario dos premios Esquío. Poesía e música unidos nunha festa que lle dará azos, unha vez máis, os pendellos de Agolada.

Desde o ceo, Fernand’Esquío, repite os seus versos máis picantes:
A vós, dona abadessa
de min, don Fernand’Esquyo
estas doas vos envío,
porque ssei que sodes essa
dona que as merecedes:
quatro carallos franceses,
e dous ...
E sorrí ó decatarse de que abadessa rima con Victoria Beckham

11.4.07

Cando chegue o tempo do vivir tranquilo


Hai poucos días estiven en Haro –o nome fíxoseme familiar- e aloxeime no hotel Los Agustinos. Trátase dun edificio do século XIV que antes foi convento, hospital, escola, cuartel militar e cárcere.
Da súa etapa como convento quédalle o nome. Dos seus tempos como escola e como hospital, nada que se vexa. Dos seus anos de cárcere mantéñense ducias e ducias de inscricións nas paredes e nas columnas do claustro.
O que máis abundan son nomes de persoa e lugares de procedencia gravados con letra irregular, salvo excepcións. Non son raras as faltas de ortografía. Debe ser que o tempo era moito e a arte escasa.

Ando agora mirando a fondo o catálogo da exposición “Memorial da liberdade. Represión e resistencia en Galicia, 1936-1977”. Trátase dun volume tan fermoso coma estremecedor. Hai ducias de imaxes que me chaman a atención, por un ou outro motivo: as miradas, a tenrura dalgunhas cartas de condenados a morte -tamén hai faltas de ortografía, por suposto-, ... Pero sobre todo sorpréndeme a actividade e a creatividade de moitos dos presos.
Entre todos eles, impresióname o optmismo que transmiten as fermosas páxinas de libros ilustrados e escritos por Ángel Johan durante a súa estancia no cárcere de Las Palmas, entre o 37 e o 41. Penso que ben merecen unha edición facsimilar.

Cuando llegue el tiempo del vivir tranquilo ...” -comeza un dos seus poemas.