- “...hoxe estiven no sofá repasando mentalmente os nomes dos paxaros en euskera”.
Cóntamo un amigo na noite de San Xoán, mentres compartimos unhas cuncas de tinto e unha cabala que asamos con fiúncho desde que botamos as sardiñas de enriba das brasas.
Cóntamo un amigo na noite de San Xoán, mentres compartimos unhas cuncas de tinto e unha cabala que asamos con fiúncho desde que botamos as sardiñas de enriba das brasas.
El sabe que a min me interesan esas cousas; eu sei que el xa non ten con quen falar como falaba. A primeira luz viuna en Euskadi e alí viviu ata que se fixo home, cun reparto lingüístico que eu ben coñezo.
- “Na escola era todo en castelán, pero en canto saiamos eu sempre falaba en euskera”.
Despois percorreu mundo, el e o pai, e os dous acabaron na Mariña. Abrazou o galego para nós, pero as conversas entre eles seguiron sendo en éuscaro, sempre en éuscaro. Fun testemuña máis dunha vez. Hai pouco máis dun ano morreu o pai, a outra voz.
- “Agora non teño con quen falar euskera. Hoxe estiven no sofá repasando mentalmente os nomes dos paxaros...”.
Estamos debaixo do que probablemente sexa o castiñeiro máis oriental do país. A poucos metros de nós, case na entrada da ponte dos Santos, un sinal da autovía recén estreada informa da distancia a San Sebastián. Non é tanto, á velocidade que hoxe se anda; pero cincocentos e pico quilómetros poden ser un mundo para as linguas pequeniñas.
Unhas horas antes, eu falaba por teléfono con meu irmán, tamén lonxe. Contábame que á xente alá non lle vai moito iso das sardiñas.
- “Nós imos comer churrasco e codornices”.
A codorniz é ese paxaro que el e eu, de pequenos, chamabamos sempre paspallás. Pero daquela non se comía; daquela buscabámoslle o niño entre os toxos e as carpazas do Campo dos Marcos.
As linguas ás veces morren porque morre a xente que as fala; outras veces porque sacamos as palabras de entre os toxos e poñémolas á mesa. Contra o primeiro non podemos facer nada; o segundo cómpre evitalo.