Novo Nobel

A Academia sueca acaba de facer pública a decisión de concederlle o Nobel de literatura 2016 a Bob Dylan. É a primeira vez que se lle concede a un autor por uns textos que, en principio, non foron poemas senón letras de cancións.

A decisión está causando controversia, como era de esperar. A min non me parece mal. Agora, máis ca nunca, é certo iso de que os tempos están cambiando. A poesía anda por aí e todo é cuestión de vela e botarlle a rede. Despois, pódese levar a un libro de papel, ós valados dun campo de fútbol ou ó tornasol dun trailer, que non todo vai ser "Que Deus e o Real Madrid me acompañen".

Contan que Cernuda, estando no exilio en París, atopou unha vez poesía auténtica no comezo dunha película de vaqueiros. O western seica empezaba así: "En el estado de Nevada los caminos de hierro tienen nombre de pájaro". E aí, entre rifles, cabalos e estrelas de sherif, naceu un dos seus poemas.

Eu non teño a sensibilidade de Cernuda e non as pillo coma el, pero cada vez chámame máis a atención a poeticidade das etiquetas dos viños. Cousas así: En boca, aromas afroitados con sabor a soños de bosques adornados co misterio das cores outonizas do vento que abala as follas do almanaque da vida e bla, bla, bla...

E non perdo a esperanza de que o primeiro Nobel para a literatura galega llo concedan a unha botella de Mencía.

A morte do verao

Ría de Ribadeo, 2 de outubro de 2016

Aínda que o sol segue sacándolle brillos imposibles á ría e tingue de azul o mar que vexo ó norte, hoxe decidín a morte do verao e recollín as tumbonas e todo o mobiliario da terraza. O sol segue aí pero sei que axiña virán as chuvias e non quero que me pillen coa herba seca no eido, non quero que me enchoupen os mobles de madeira que han de durar aínda máis veráns.

A morte do verao. A expresión arréndolla a Xavier Rodríguez Baixeras, que a usou no remate dun poema que me ocupou noutras horas. Titúlase “As pozas demoradas”, outra metáfora. As pozas demoradas son a infancia do poeta, cando se bañaba ou chapuzaba nas pucharcas que ían quedando no areal dos Castros ó baixar a marea.

Contei a historia aquí, por boca do meu alumnado, e non me vou repetir. O texto editouse en 1997 e sei que hoxe o autor revisaría de boa gana a última palabra, esa que moitas veces é esencial nun poema. O texto orixinal di:

Que ían construírnos
a morte do verao
sobre as inmensas árbores taladas.

Pero a primeira vez que llo oín recitar, o autor dixo “tronzadas” en vez de "taladas" e explicou que debería cambiar esa palabra porque os grupos consonánticos de tronzadas (-tr-, -nz-) danlle unha forza que non hai en taladas. 

Co gallo da lección inaugural do curso 2016-17, que Rodríguez R.Baixeras pronunciou no IES de Ribadeo Dionisio Gamallo, o autor rematou a intervención lendo o poema (min. 31:38) e de novo modificou o orixinal e dixo “tronzadas”. A reiteración podería servir como fe de erratas, creo eu.

Enrédome con esta observación ecdótica só uns días despois de acompañar a Xavier nunha cea agarimosa, non quero chamarlle “de despedida”, porque deixa a súa beira norte para regresar ó sur, nun camiño agora real que xa recreou literariamente con anterioridade; un camiño que parece un debate permanente entre o norte da súa infancia, do pasado, e o sur da madurez, do presente.

Cea con Xavier R. Baixeras, 30/09/16 (FOTO: Farruco Graña)