Sei que teño o blog cheo de trapalladas. Debería facer limpeza, pero cústame quitar cousas do medio. Escolle ti o que che pareza e non fagas caso do resto.

23.1.09

Declaración de Aciveiro

Aciveiro ocupou durante moitos anos o espazo íntegro correspondente ó 8 de setembro no diario da miña vida.

Dicir Aciveiro era daquela dicir Liberdade. Alí, onde o Lérez non leva máis ca tres caldeiros de auga, xuntabámonos ducias de familias de Trasdeza e Terra de Montes para participar na que sen dúbida era a romaría máis concorrida da Galicia interior nos meus anos de infancia. Ese día paraba o mundo, abandonábanse as casas, aparcábanse os labores.

Desde a mañá cediño íanse ocupando as carballeiras cos manteis e coas cestas repletas, que agardaban medio esquecidas ata que remataba a rutina misa-concerto-vermut nos pendellos da antiga feira. Chegada a hora, as carballeiras ateigábanse de romeiros e, despois da comida, as botellas e os postres circulaban de familia en familia. Os grupos íanse mesturando sen mirar orixe nin condición.

A tarde era música, cantos, risas, bailes, algunha que outra enchenta, sestas debaixo dos carballos, paseos, moceos e fútbol. Lembro moito fútbol.

Abondaba con que dous botasen a andar un balón no prado do cura para que os equipos fosen medrando espontaneamente. Con absoluta liberdade, cada un entraba e saía do partido cando quería e dáballe para onde lle petaba. Seguramente algunha vez temos xogado alí partidos de 40 contra 30, sen coñecérmonos a maioría. O resultado poucas veces se sabía porque o partido duraba toda a tarde e os xogadores ían cambiando sen saberen o que herdaban. Iso era o de menos.

Tamén xoguei algún partido serio, de once contra once e con árbitro para insultar, no campo novo do cruce, agora cheo de toxos, e no prado da “reta do satenta”, que agora é unha xesteira.

O mosteiro era unha ruína e a ruína era nosa. Explorei ducias de veces cada dependencia. Impresionábame a cociña, coa súa enorme cheminea, e a corte dos cabalos, tan perfecta. Vin e lin latín en pedra viva na parede do claustro e tratei de descifrar o misterio daquelas letras sen oír falar nunca de declinacións. Tamén tiven os pelos de punta a carón do oco da escaleira que non levaba a ningún sitio –o piso da primeira planta caera- oíndo contar a historia de que en tempos alí entalaban xente á que lle ían botando auga na cabeza, pinga a pinga, ata que lles podrecía o cerebro.

A xornada remataba coa verbena loitando contra o frío e o resío da noite, que non andaba con bromas naquelas terras altas xa entrado o mes de San Miguel. Pero como xa era de noite, desas cousas non se fala, que non se vían.

Eu medrei e amañaron o mosteiro. A primeira vez que entrei nas novas dependencias sentín que eran okupas na miña casa aqueles ós que eu lles paguei por un café.

Agora sei que, hai pouco máis de dous meses, diversos membros da xudicatura, a fiscalía e mandos superiores da Garda Civil e da Policía Autonómica consensuaron no mosteiro un documento sobre o uso do galego nas súas relacións coa Administración de xustiza: a Declaración de Aciveiro.

Alégrome ben de que fose nun escenario tan querido para min, aínda que noutras circunstancias, onde se dese un pasiño máis na dignificación da nosa lingua, desta vez nun ámbito tan difícil e onde queda tanto por facer.

Seguro que as caladiñas augas do Lérez e os ventos fríos do Candán han saber espallar a semente que o fiscal xefe Carlos Varela e os seus botaron aquel 30 de novembro entre os valados do (meu) mosteiro.

19.1.09

Flann O’Brien: La boca pobre

Coma no caso anterior, o idioma é tamén elemento importante da novela "La boca pobre”, publicada en 1941 en irlandés, en 1964 en inglés, e que o ano pasado se publicou en castelán (Nórdica libros) verquida por Antonio Rivero Taramillo desde a versión orixinal gaélica.

O autor, Flann O’Brien, ponnos de xeito irónico e divertido ante a Irlanda da primeira metade do século pasado, a Irlanda das patacas, do frío, da fame e da miseria. Unha desas obras nas que un se mata a rir cando o normal sería botarse a chorar.

O idioma irlandés, como dixen, ten presenza importante, aínda que non é o único motivo. En realidade, valéndose da imaxinaria autobiografía de Bonaparte O’Cúnasa, é a deplorable vida dos seus falantes a que se nos conta, presentada como algo que non se cuestiona, coma se fose normal que non existise apenas diferenza entre os irlandeses e os porcos que poboan as páxinas da obra.

12.1.09

Chico Buarque: Budapest



Interésanme as linguas desde calquera pespectiva menos guisadas. Nótolles, ó mordelas, unha sensación escamosa que me desagrada.

Ultimamente deume por fixarme na presenza das linguas como motivo literario, especialmente casos alleos ó galego, e fun anotando algunhas referencias nas que aparecen en obras literarias alusións ós idiomas cun certo protagonismo, aínda que case sempre de xeito secundario.

Pero acabo de saber dunha novela na cal un idioma é motivo principal: Budapest, de Chico Buarque. Non é de publicación recente, pero eu coñecina agora na súa versión galega, de Faktoría K, que un tampouco vai estar ó tanto de canta folla se move no souto.

Polo que leo nas reseñas, conta a historia dun home que se apasiona pola lingua húngara ata o punto de cambiar totalmente a súa vida, deixando o seu país, a familia e todo o seu pasado.

A min sempre me interesou Hungría desde o punto de vista lingüístico, ese país con 15 idiomas oficiais onde todos eles se poden usar no Parlamento central sen que supoña ningún trauma. Chámase respecto á diversidade.

A maiores, a novela presenta o atractivo de que o autor é ben coñecido polo seu labor musical e de que na obra teñen cabida os grandes mitos daquela selección húngara que marabillou e se proclamou subcampioa do mundo en Suíza no 1954, con Puskas á cabeza.


Bossa nova, unha lingua como protagonista, Hungría, fútbol,... máis non se pode pedir. Haberá que lela, a ver se o resultado é tan bo como prometen as reseñas e as circunstancias