7-
Non está no noso ánimo entrar no debate sobre cal é a lingua dun territorio: en primeiro lugar, porque partimos da idea de que non son os territorios os que posúen linguas, senón as persoas.
Ultimamente leo con tanta frecuencia iso de que “non son os territorios os que posúen linguas, senón as persoas”, que vai camiño de converterse nun novo tópico.
Pois é máis que discutible, e cada Estado interpreta a situación segundo lle cadra. Vexamos:
Ultimamente leo con tanta frecuencia iso de que “non son os territorios os que posúen linguas, senón as persoas”, que vai camiño de converterse nun novo tópico.
Pois é máis que discutible, e cada Estado interpreta a situación segundo lle cadra. Vexamos:
Criterio de personalidade
Irlanda –país que máis adiante se cita como modelo a seguir-, Luxemburgo e Finlandia –ó que tanto se ulude ultimamente debido ós seus bos resultados no informe PISA- entenden, coma o CFV, que son as persoas e non os territorios os que teñen dereitos lingüísticos e, en consecuencia, basean o seu modelo de política lingüística no criterio de personalidade.
En Irlanda, por exemplo, a pesar de que saben que a inmensa maioría da poboación que fala irlandés se concentra en tres zonas (Donegal, Connemara e Kerry), declararon o irlandés oficial en todo o Estado porque en todo o territorio hai algunhas persoas que o falan.
E en España? Cómpre recordar aquí cantos miles de galegos residen noutras comunidades? Acaso non temos o país cheo de Casas de Galicia, Centros Galegos, Lares galegos? Serán os lugareños os que os crean por exotismo ou admiración ó noso ou será que os galegos andamos espallados por todo o territorio? Abonda con pisar calquera deses centos galegos un sábado pola noite para decatarse de que, non todos, pero a inmensa maioría desa xente fala galego. Ese é o idioma que usan entre tallada e tallada de polbo, entre tute e tute, entre cunca e cunca de viño.
E por que non defendemos o dereito deses galegos a poder usaren o seu idioma de xeito oficial alí onde estean? E por que non reclamamos para eles o dereito fundamental a educaren os seus fillos na súa lingua? A resposta é sempre a mesma: porque iso non é Galicia. Pero non diciamos que as linguas eran das persoas, non dos territorios...!
Criterio de territorialidade
Hai quen pensa que non son as persoas, senón os territorios os que teñen lingua propia. Así sucede en Suíza e Bélxica, que basean a súa política lingüística no criterio de territorialidade. Dividen o estado en zonas e dentro de cada zona só é oficial o idioma propio, coa excepción da área de Bruxelas no caso belga. A xente non importa. Se un habitante dunha zona se traslada a outra, sabe que o idioma oficial vai ser distinto e amóldase. Cómpre dicir que, en contra do que se poida pensar, a consecuencia deste modelo é que os habitantes de todo o Estado soen acabar tendo un dominio suficiente de todas as linguas do seu país e a mobilidade non é ningún inconveniente. As tensións, que se dan principalmente en Bélxica, teñen moitas máis motivacións económicas ca lingüísticas.
Criterio "á carta": personalidade ou territorialidade segundo conveña
E que sucede en España? Que criterio usamos? Pois unhas veces o de territorialidade e outras o de personalidade, segundo o castelán saia máis beneficiado.
Para Galicia e para as outras comunidades con lingua propia escolleuse o criterio de personalidade, porque así ten entrada oficial o castelán: en Galicia son oficiais o galego e o castelán porque hai falantes dun e outro idioma.
Para o resto do territorio escolleuse o criterio de territorialidade porque así non teñen cabida oficial os idiomas que alleos a ese lugar. Por exemplo, a pesar de que en Madrid residen moitos galegos (moitos deles galegofalantes) non é cooficial o galego porque iso é Castela, non Galicia.
Modelos semellantes son os que se adoptan en Portugal co miradés ou en Italia con idiomas do norte. Son territorios polos que antes pasaron seres chamados Franco, Salazar, Musolini, ... Casualidade?
Seguramente cando se aprobou a Constitución e o Estatuto de Autonomía non se puido facer outra cousa, pero tamén é certo que noutros países aplícanse modelos de política lingüística diferentes ó noso, con resultados bastante mellores tanto para a convivencia coma para o dominio de idiomas.
Para Galicia e para as outras comunidades con lingua propia escolleuse o criterio de personalidade, porque así ten entrada oficial o castelán: en Galicia son oficiais o galego e o castelán porque hai falantes dun e outro idioma.
Para o resto do territorio escolleuse o criterio de territorialidade porque así non teñen cabida oficial os idiomas que alleos a ese lugar. Por exemplo, a pesar de que en Madrid residen moitos galegos (moitos deles galegofalantes) non é cooficial o galego porque iso é Castela, non Galicia.
Modelos semellantes son os que se adoptan en Portugal co miradés ou en Italia con idiomas do norte. Son territorios polos que antes pasaron seres chamados Franco, Salazar, Musolini, ... Casualidade?
Seguramente cando se aprobou a Constitución e o Estatuto de Autonomía non se puido facer outra cousa, pero tamén é certo que noutros países aplícanse modelos de política lingüística diferentes ó noso, con resultados bastante mellores tanto para a convivencia coma para o dominio de idiomas.
Ningún comentario:
Publicar un comentario